- Strona Główna
- Chór
- Repertuar
- Dyrygent
- Towarzystwo
- Nasze działania
- Carmen Sacrum Festival
- Napisali o nas
- Wspomnienie o założycielu
- Nagrania
- Galeria
- Dyskografia
- Kalendarium wydarzeń
- Sponsorzy
- Kontakt
Wielkopolskie Spotkania Chóralne “Carmen Sacrum Festival”
Historia
XXIX Wielkopolskie Spotkania Chóralne „Carmen Sacrum”, przeddzień jubileuszu, to doskonały moment na krótkie artystyczne i organizacyjne podsumowanie najważniejszych zdarzeń, koncertów i wykonawców. Należy również podkreślić, że od samego początku, Spotkania mają swoją specyficzną formułę artystyczną. Przez różnorodne projekty, śpiew chóralny, konkursy kompozytorskie i poetyckie, służą rozpowszechnianiu kultu świętego Józefa Kaliskiego.
Historia Wielkopolskich Spotkań Chóralnych „Carmen Sacrum Festival” sięga
1992 roku, kiedy to z pomysłem zorganizowania „Spotkań Chórów Kościelnych” zwrócił się do ówczesnego Kustosza Sanktuarium św. Józefa ks. prałata Lucjana Andrzejczaka Marek Łakomy, dyrygent Chóru Męskiego „Echo”. Pomysł ten trafił na dobry grunt i mógł się doczekać realizacji w momencie, gdy 17 marca 1993 roku w Poznaniu podpisane zostało porozumienie pomiędzy Wojewodami województw: kaliskiego, konińskiego, leszczyńskiego, pilskiego, poznańskiego i sieradzkiego w sprawie współpracy w zakresie upowszechnienia kultury. Współpraca miała być prowadzona bardzo szeroko ze szczególnym uwzględnieniem amatorskiego ruchu artystycznego i edukacji kulturalnej mieszkańców.
Wspierając się tymi postanowieniami Zarząd Towarzystwa Śpiewaczego „Echo”
w Kaliszu wspólnie z Oddziałem Wojewódzkim Polskiego Związku Chórów i Orkiestr
w Ostrowie Wielkopolskim zaprosił po raz pierwszy w niedzielę 24 kwietnia 1994 roku
do Bazyliki św. Józefa 8 zespołów chóralnych. Kierownictwo organizacyjne objął Prezes Towarzystwa Kazimierz Pasternak, a sprawami artystycznymi kierował Marek Łakomy.
Do organizacji przeglądu włączyli się również Wojewoda Kaliski i Diecezjalna Komisja
ds. Muzyki Sakralnej i Śpiewu Kościelnego Diecezji Kaliskiej. Trzeba również dodać,
że wielkim orędownikiem tego pomysłu był Prezes Oddziału PZChiO Jan Dodot.
Spotkania nie były konkursem. Nie było jury i nie oceniano poziomu artystycznego zespołów. Jedynym zasadniczym punktem występu miało być zaśpiewanie, co najmniej jednej pieśni do św. Józefa lub św. Rodziny. Ta zasada obowiązuje zresztą do dnia dzisiejszego.
Po organizacji II edycji Spotkań (1995) postanowiono rozszerzyć formułę koncertową o zespoły spoza Wielkopolski. Dodatkowym elementem, wzbogacającym przebieg projektu, były wydawane śpiewniki z pieśniami chóralnymi. W kolejnych latach imprezę przekształcono w Wielkopolskie Spotkania Chóralne „Carmen Sacrum”, w których udział brały również chóry świeckie, chcący zaprezentować w Kaliszu utwory do świętego Józefa. Na festiwal zaczęły przyjeżdżać zróżnicowane składy wykonawcze: chóry dziecięce, młodzieżowe, żeńskie, męskie, chłopięco – męskie, czy mieszane osób dorosłych.
Z okazji jubileuszu 1000 - lecia chrześcijaństwa w Polsce (1996) wszystkie zespoły uczestniczące w VII Spotkaniach otrzymały na pamiątkę statuetki świętego Józefa Kaliskiego, zaprojektowane przez kaliskiego rzeźbiarza – Andrzeja Oźminę. Wręczanie statuetek z brązu, stało się od tego momentu stałym elementem festiwalu.
Przez następne lata do Kalisza zjeżdżały chóry z całej Polski (Bydgoszcz, Białystok, Chwałowice, Częstochowa, Gliwice, Gostynin, Iwonicz, Jarocin, Jastrzębie Zdrój, Katowice – Panewniki, Kościan, Kórnik, Kraków, Krasnystaw, Krobia, Krotoszyn, Limanowa, Lublin, Łódź, Murowana Goślina, Mosina, Olsztyn, Ostrów Wielkopolski, Płock, Poznań, Radlin, Rybnik, Rydzyna, Sieradz, Stargard Szczeciński, Warta, Warszawa, Wieluń, Włocławek, Włoszakowice, Zduńska Wola, Złotów, Zabrze, Zamość, Żegocin), a także zespoły zagraniczne (Mohylew, Mińsk – Białoruś, Lwów i Kijów – Ukraina, Heerhugovaard – Holandia, Berlin, Hamm - Niemcy). Podczas Spotkań wykonywano również utwory,
w których śpiewali znakomici polscy soliści: Izabella Kłosińska (sopran), Małgorzata Pańko (mezzosopran), Zdzisław Kordyjalik (tenor), Wojciech Gierlach (bas). Wielokrotnie występom podczas festiwalu akompaniowała Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Kaliskiej.
Organizatorzy zapraszali do Kalisza chóry nie tylko katolickie, ale również te, które wykonywały pieśni i piosenki innych wyznań. Podczas XIV Spotkań zaśpiewały: Krakow Gospel Choir, Chór żydowski „Clil z Łodzi”, Chór „Akson” Prawosławnej Katedry
św. Mikołaja w Białymstoku. Po raz pierwszy też wykonane zostały piosenki świeckie - rozrywkowe. W pierwszą rocznice śmierci Czesława Niemena Chór Chłopięco – Męski Bazyliki Kaliskiej z towarzyszeniem Filharmonii Kaliskiej i zespołu Części Zamienne zaśpiewał piosenki tego znakomitego artysty w opracowaniu Marka Łakomego.
Zmieniały się warunki społeczno – polityczne, finansowe, ewoluowała nazwa Spotkań. Festiwal z czasem obrósł w Ogólnopolskie Konkursy Poetyckie „Redemptoris Custos” (1998, 2001, 2010, 2015) i Kompozytorskie „Vox Basilicae Calissiensis” (1997, 2000, 2005, 2011). Wśród nagradzanych kompozytorów znaleźli się m.in.: Romuald Twardowski, Henryk Jan Botor, Bernard Stieler, Agnieszka Zdrojek – Suchodolska, Andrzej Cwojdziński, Małgorzata Guzowska, Katarzyna Chmura, Karol Drynkowski, Andrzej Henryk Bączyk, Fryderyk Stankiewicz, Krzysztof Niegowski. Wśród jurorów zasiadali
m.in. znakomici muzycy: prof. Marek Jasiński, prof. Józef Świder, prof. Zbigniew Kozub,
ks. dr Jacek Paczkowski i pomysłodawca konkursów Marek Łakomy.
Zamysł ogólnopolskich konkursów literackich narodził się w 1997 roku, kiedy podsumowując I Ogólnopolski Konkurs Kompozytorski „Vox Basilicae Calissiensis” okazało się, że brakuje odpowiednich, współczesnych tekstów literackich o św. Józefie i św. Rodzinie, do których można by komponować muzykę. Tytuł „Redemptoris Custos” (Opiekun Zbawiciela), zaczerpnięto z adhortacji, św. Jana Pawła II o św. Józefie i jego roli w historii zbawienia.
Ideą konkursów było dostarczenie nowych tekstów o św. Józefie, patronie Bazyliki, Miasta Kalisza i Diecezji Kaliskiej. Z tekstów tych następnie korzystali kompozytorzy, pisząc zarówno utwory chóralne a cappella, jak i pieśni jednogłosowe z towarzyszeniem organów.
Jury oceniające prace literackie składało się zawsze ze znakomitych postaci:
prof. dr hab. Józef Tomasz Pokrzywniak, prof. UAM dr hab. Piotr Łuszczykiewicz, Jolanta Delura, a także przedstawiciele organizatorów: ks. Jarosław Powąska, ks. Paweł Kostrzewa, Grażyna Schlender, Kazimierz Pasternak, Joanna Walczak, Marek Łakomy. Nagrody otrzymali m.in. Marek Klamczyński, Monika Maciejewska, Wiesław Janusz Mikulski, Marek Brymora, Anna Piliszewska, Bernard Stieler, Marta Plota, Krystyna Grys, Agnieszka Tomczyszyn – Harasymowicz.
Do współorganizacji powyższych przedsięwzięć dołączali: Fundacja św. Józefa, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Adama Asnyka w Kaliszu, Sanktuarium
św. Józefa, Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu, Miejska Biblioteka Publiczna im. Adama Asnyka w Kaliszu, Agencja Promocji Kultury M. Ł.
w Kaliszu. Projekty dofinansowywali również Marszałek Województwa Wielkopolskiego
i Prezydent Miasta Kalisza.
W 2013 roku, minęło XX lat od pierwszego wspólnego spotkania chórów. Z tej okazji Towarzystwo Śpiewacze „Echo” w Kaliszu, postanowiło wydać płytę z 15 pieśniami przeznaczonymi do śpiewania przez wiernych podczas nabożeństw, które zostały nagrodzone i wyróżnione w Ogólnopolskich Konkursach Kompozytorskich „Vox Basilicea Calissiensis”. Płyta nagrana została przez Chór Chłopięco – Męski Bazyliki Kaliskiej pod dyr. Marka Łakomego. Akompaniament powierzono Łukaszowi Smoleńskiemu, a zespół od strony emisyjnej przygotowała Henryka Iglewska – Mocek. Pieśni te dedykowane zostały wszystkim, którzy oddali się pod opiekę św. Józefa Kaliskiego i chcą również pieśnią wznosić do Niego swoje modlitwy, prośby i podziękowania.
W 2013 roku minęła również pierwsza rocznica śmierci znanego chórmistrza, twórcy „Poznańskich Słowików” – prof. Stefana Stuligrosza. Jego pogrzeb w Poznaniu odbył się podczas XIX edycji Wielkopolskich Spotkań Chóralnych, dlatego Organizatorzy, jako „Gwiazdę” XX festiwalu zaprosili Chór Chłopięcy i Męski Filharmonii Poznańskiej „Poznańskie Słowiki” pod dyr. Macieja Wielocha. W programie koncertu znalazła się
m.in. pieśń „Na początku było słowo”, skomponowana przez poznaniankę, Agnieszkę Zdrojek – Suchodolską. Utwór ten zdobył pierwszą nagrodę Konkursie Kompozytorskim Vox Basilicae Calissiensis w 2011 roku.
W 2014 roku „Gwiazdą” festiwalu był znany na całym świecie męski sekstet wokalny "Affabre Chamber Singers", który również rozpoczął swój występ od pieśni „Na początku było słowo”.
W 2017 roku nowym elementem festiwalu stal się koncert plenerowy pod basztą „Dorotką „DEO ET HOMINIBUS” (Bogu i ludziom). Wykonano na nim m.in. pieśni do świętego Józefa, nagrodzone na wcześniejszych konkursach kompozytorskich. Wykonawcom (Chórowi Chłopięco – Męskiemu Bazyliki Kaliskiej) towarzyszyła Kaliska Orkiestra Rozrywkowa pod dyrekcją Marcina Wieczorka. Następnie we mszy świętej i w tradycyjnym koncercie wystąpili:
Podczas koncertu zatytułowanego „ABYŚMY BYLI JEDNO”, wykonano utwory kościoła ewangelickiego, prawosławnego i katolickiego.
XXV Wielkopolskie Spotkania Chóralne „Carmen Sacrum Festival” (2018) odbyły się pod patronatami J.E. Ks. Bpa Edwarda Janiaka Biskupa Kaliskiego i Pana Grzegorza Sapińskiego Prezydenta Miasta Kalisza. Ponieważ festiwal odbył się w Nadzwyczajnym Roku Świętego Józefa Kaliskiego, dlatego przygotowane zostały dwa szczególne wydarzenia.
Pierwsze, to koncert pt. DEO ET HOMINIBUS (Bogu i ludziom), który wykonano na tarasie za Bazyliką św. Józefa (od strony parku). Znalazły się w nim pieśni i piosenki do
św. Józefa w różnych aranżacjach. Podczas koncertu odbyła się promocja płyt CD:
W czasie Jubileuszowej Mszy Świętej Koncelebrowanej przez J. E. Ks Bpa Łukasza Buzuna nastąpiło prawykonanie Mszy nr 15 Bernarda Stielera „O ŚWIĘTYM JÓZEFIE KALISKIM”. Wykonawcami były zespoły kaliskie:
z udziałem
Całością dyrygował Marek Łakomy.
We wstępie do partytury MSZY O ŚWIĘTYM JÓZEFIE KALISKIM, Ksiądz Kustosz Narodowego Sanktuarium Świętego Józefa w Kaliszu, Ks. Prałat Jacek plota napisał
m.in.: „Cieszę się, że prawykonania tego dzieła podczas Festiwalu CARMEN SACRUM podjęli się muzycy kaliscy oraz kaliskie chóry. Serdecznie dziękuję kompozytorowi, literatom, muzykom, dyrygentom, chórzystom za przygotowanie tego wydarzenia.
Moim pragnieniem jest, aby melodie Mszy Świętej o Świętym Józefie znalazły uznanie w naszej diecezji i śpiewane były przez organistów, wiernych i chóry podczas nabożeństw w swoich parafiach”.
Wielokrotnie Marek Łakomy prowadził rozmowy z ks. prałatem Jackiem Plotą
o kształcie Carmen Sacrum i możliwościach rozwoju tego projektu. Często przewijał się pomysł wykonania Oratorium mówiącego o św. Józefie. Zmaterializowanie tego projektu nastąpiło podczas XXVI Wielkopolskich Spotkań Chóralnych” 25 maja 2019 roku. „Oratorium do Świętego Józefa Kaliskiego”, skomponowane zostało na zamówienie Kustosza Narodowego Sanktuarium św, Józefa w Kaliszu i Towarzystwa Śpiewaczego „Echo” przez Piotra Pałkę, jednego z najwybitniejszych kompozytorów młodego pokolenia. Libretto do oratorium napisała Aleksandra Polewska, twórczyni scenariusza do filmu o świętym Józefie Kaliskim. W tekst fabuły spektaklu autorka wplotła nie tylko historię Sanktuarium, ale również cudowne ocalenie księży więźniów z obozu koncentracyjnego w Dachau. Prawykonanie tego dzieła było również znaczącym elementem jubileuszowego,
50. Ogólnopolskiego Sympozjum Józefologicznego, na które przybyli goście nie tylko
z Polski, ale również z całego świata.
W prawykonaniu tego dzieła wzięli udział młodzi muzycy i śpiewacy z naszego miasta:
Do współpracy zaproszony został również aktor Państwowego Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu Lech Wierzbowski – narrator, oraz młodzi śpiewacy: Patrycja Kliber – sopran i Marcin Pawelec – bas, wywodzący się z naszego miasta. Prowadzenia całości, opracowania scenariusza i reżyserii spektaklu podjął się Marek Łakomy, pomysłodawca tego artystycznego przedsięwzięcia.
Rok 2020. był czasem bardzo trudnym dla wszystkich przedsięwzięć artystycznych,
ze względu na pandemię koronowirusa. Zespoły w całym kraju nie mogły się spotykać,
nie mogły uczestniczyć fizycznie w próbach. Rozwiązaniem okazał się Internet. Zarówno próby jak i emisja głosu odbywały się zdalnie. Wiele chórów w tym trudnym czasie zaczęło nagrywać swoje występy. Właśnie takie rozwiązanie zostało zastosowane podczas
XXVIII „Carmen Sacrum”. Spotkania nie mogły się odbyć się tradycyjnie w czerwcu
i dlatego zostały przesunięte na 26 września. W związku z powyższym Marek Łakomy zamówił u poznańskiej literatki Marty Ploty tekst Hymnu do świętego Józefa Kaliskiego „Pandemii odsuń cień”. Muzykę skomponował zaprzyjaźniony poznański kompozytor Bernard Stieler. Zarówno Marta Plota jak i Bernard Stieler zdobywali wcześniej nagrody
w konkursach literackich i kompozytorskich ogłaszanych przez Towarzystwo Śpiewacze „Echo”.
Utwór ten został nagrany przez Chór Bazyliki Kaliskiej wspólnie z zespołem „Wielebny Blues Band”. Nakręcono również do tej muzyki film i tak powstał teledysk. 25 września 2020 roku płytę DVD z tym utworem przekazał podczas audiencji Papieżowi Franciszkowi Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Pan Andrzej Duda.
Oficjalne zaprezentowanie publiczności dzieła nastąpiło w dniu rozpoczęcia
XXVIII Wielkopolskich Spotkań Chóralnych „Carmen Sacrum Festival” w dniu 26 września 2020. Usłyszała je zarówno publiczność zgromadzona w Narodowym Sanktuarium Świętego Józefa, jak i wszyscy, którzy mieli możliwość obejrzenia uroczystości na strony internetowej Chóru Bazyliki Kaliskiej (www. chorbazyliki.kalisz.pl) i Narodowego Sanktuarium Świętego Józefa (www. swietyjozef.kalisz.pl ).
Koronawirus, niestety, zadomowił się na dłużej i również miał zasadniczy wpływ
na Carmen Sacrum. Festiwal nie odbył się tradycyjnie w czerwcu, a został przesunięty
na grudzień. Po raz pierwszy nowym kierownikiem artystycznym przedsięwzięcia została Małgorzata Piotrowska, która we wrześniu przejęła kierownictwo w Chórze Bazyliki Kaliskiej. 17 grudnia 2021 r. o godz. 20:00 w katedrze św. Mikołaja w Kaliszu odbył się koncert pt. „Kolęd Pełni – Rodzinne Kolędowanie”, który z racji pandemii był wyjątkowo równocześnie XXVIII edycją Carmen Sacrum Fetival. W koncercie retransmitowanym przez TVP3 wystąpili m.in. Joanna Konrad, Marzena Ugorna, Ewelina Król – Owczarek, Marta Mowczan, Sylwia Wrzalska oraz zespół muzyczno – instrumentalny Agnus Dei, Schola Lenartowicka i zespół, Sound of Haven, połączone Chóry Bazyliki Kaliskiej i II Liceum Ogólnokształcącego im. T. Kościuszki pod dyrekcją Małgorzaty Piotrowskiej. Podczas koncertu z rąk harcerzy kaliskiego Hufca ZHP betlejemskie światełko pokoju odebrali patroni honorowi wydarzenia: w imieniu minister Marleny Maląg przedstawiciel Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, ksiądz bp Damian Bryl, Biskup Kaliski, Prezydent Miasta Kalisza oraz Poseł na Sejm RP Jan Mosiński. Retransmisję z koncertu można było obejrzeć
w paśmie ogólnopolskim TVP3 podczas Świąt Bożego Narodzenia.
Tak doszliśmy do roku bieżącego, do XXIX Spotkań. Pandemia oficjalnie się skończyła, ale wywarła katastrofalny wpływ na amatorski ruch chóralny. Wiele zespołów zawiesiło artystyczną działalność, inne wielkim trudem zaczynają powracać do swojej codzienności. Taki stan rzeczy odbija się również na naszym przedsięwzięciu. Nowa kierownik artystyczny zmuszona została do przełamania tych wszystkich trudności. Carmen Sacrum Festival powrócił do pierwotnego terminu i programu. Odbędzie się w sobotę 25 czerwca br. w Narodowym Sanktuarium Świętego Józefa w Kaliszu o godz. 18.00.
Na początek Msza święta w intencji wszystkich chórzystów i organizatorów, a następnie koncert pod honorowym patonatem J.E. ks. bpa Damiana Bryla. Usłyszymy występy trzech chórów:
Koncert będzie nagrywany i udostępniony online.
Podsumowując tę informację należy podkreślić, że głównym organizatorem wszystkich Spotkań jest Towarzystwo Śpiewacze „Echo” w Kaliszu, a szczególnie prezesi: Kazimierz Pasternak, Leszek Harendarz, Helena Radziłowicz i obecnie Joanna Walczak. Projekt nie mógłby być realizowany, gdyby nie przychylność i poparcie proboszczów Sanktuarium: śp. ks. prałata Lucjana Andrzejczaka i prałata Jacka Ploty. Przedsięwzięcie
to realizowane było również ze wsparciem Biskupów Kaliskich, Marszałków Województwa Wielkopolskiego i Prezydentów Miasta Kalisza. Informację medialną zapewniali: Ziemia Kaliska, Głos Wielkopolski, Życie Kalisza, Opiekun - Dwutygodnik Diecezji Kaliskiej, TVP3, TV Dom Józefa, Kaliska Telewizja Kablowa Tele Cal, Telewizja Lokalna Teletop. Cieszyć się należy również z tego, że obecna technika pozwala udostępniać to wydarzenie online w Internecie.
Wszystkim, którzy przyczyniali się do rozwoju naszych Wielkopolskich Spotkań Chóralnych „Carmen Sacrum Festival” , z całego serca, gorąco, dziękujemy.
Marek Chojnacki
